ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ

Οι πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι: Πέτρος και Παύλος

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ

Ομιλία του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Θεοδώρου Μπατάκα, 

Εφημερίου του Μητροπολιτικού Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Βόλου 
& Προέδρου του Δ.Σ.του Σ.Σ.Κ. "Ο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ"

στην αίθουσα «ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ» στο Βόλο (19/10/13)

Σεβαστοί πατέρες,

Αξιότιμε κ.. Πρόεδρε μετά των εκλεκτών συνεργατών σας,

Αγαπητοί αδελφοί.

          Νοιώθω την ανάγκη να εκφράσω τις ολόθερμες ευχαριστίες μου προς τον Πρόεδρο και τα λοιπά μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου «ΟΙ ΤΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ» για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου προσφέρουν για μια ακόμη φορά να ομιλήσω από το βήμα αυτό, το οποίο εκόσμισαν εκατοντάδες λαμπροί ομιλητές.

Σας ευχαριστώ κ. Πρόεδρε για τα καλά σας λόγια και επιτρέψτε μου τούτη τη στιγμή να μεταφέρω και τις θερμές ευχαριστίες του Δ.Σ. του Σ.Σ.Κ. Βόλου «Ο Εσταυρωμένος» για την πολύτιμη συμβολή σας στην εκδοτική του δραστηριότητα.

***

Η Αγία Γραφή δεν μας διέσωσε μόνον τους πνευματικούς άθλους των αγίων αποστόλων, αλλά και τις ατέλειες και τα λάθη τους. Όπως και ο φωτεινός ήλιος έχει τι κηλίδες του, έτσι και οι βιβλικοί ήρωες, ως άνθρωποι, περιέπιπταν ενίοτε σε λάθη και αδυναμίες.   Η μελέτη τους δίνει την ευκαιρία σε κάθε πιστό ν’ αντλήσει πολύτιμα διδάγματα με σκοπό να προληφθούν  μελλοντικές πτώσεις και να ρυθμιστεί καλύτερα η πνευματική ζωή.

Δύο επεισόδια χαρακτηριστικά, από τον βίο του γίγαντος των Αποστόλων Παύλου, ελκύουν αμέσως την προσοχή μας. Το πρώτο συνέβη με τον Απόστολο Πέτρο στην Αντιόχεια της Συρίας. Το δεύτερο συνέβη με τον Απόστολο Βαρνάβα, στην ίδια πόλη, εξ αιτίας της επιμονής του να προσληφθεί και ο ανεψιός του Μάρκος στην αποστολική περιοδεία. Ιδιαιτέρως διδακτικό είναι το πρώτο για τους συνεργαζόμενους  στον αμπελώνα του Κυρίου (κληρικούς, κατηχητές κ.α.), που συχνά η διαφορά γνωμών δημιουργεί παρεξηγήσεις.

Το γεγονός αυτό παρασιωπάται στις Πράξεις των Αποστόλων, αναφέρεται δε στην επιστολή προς Γαλάτας (στο β΄κεφ). Αυτό το γεγονός λειτουργεί ως φωτεινός φάρος που φανερώνει την ύφαλο, όπου προσέκρουσε  ο Πρωτοκορυφαίος των Αποστόλων Πέτρος, ώστε οι παραπλέοντες να γίνουν προσεκτικοί στο μέλλον.

***

Όταν ο απόστολος Παύλος βρισκότανε στην πόλη της Αντιόχειας, ήλθε και ο Πέτρος μετά τη λήξη των εργασιών της Αποστολικής Συνόδου. Ο Παύλος αμέσως εντυπωσιάστηκε από την στάση του Πέτρου στη σχέση του με τους εξ εθνών χριστιανούς. Διότι, όταν ο Πέτρος βρισκότανε στην Ιερουσαλήμ επέτρεπε να περιτέμνονται  οι εξ Ιουδαίων Χριστιανοί και μετά το Ιερό Βάπτισμα,  εδώ, δηλαδή στην Αντιόχεια,  ελεύθερα συνέτρωγε με τους απερίτμητους πιστούς. Μόλις όμως ήλθαν οι απεσταλμένοι του Αδελφοθέου Ιακώβου, αλλάζει στάση. Δηλαδή, ο Πέτρος για να μην παρεξηγηθεί διακόπτει κάθε σχέση   με τους εξ εθνών χριστιανούς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Πέτρος  γίνεται ασυνεπής και αλλοπρόσαλλος.

Αυτή την αστάθεια δεν την ανέχτηκε ο νευρώδης Παύλος. Και για να προλάβει τη δημιουργία σχίσματος μεταξύ των χριστιανών της εκκλησιαστικής εκείνης  κοινότητος, ως προς την αναγκαιότητα της περιτομής,   για τη σωτηρία, αναγκάζεται να τον ελέγξει. Αυτό επέβαλλαν οι περιστάσεις και το γενικό συμφέρον της Εκκλησίας.

***

Αυτό το γεγονός της διχογνωμίας, ήταν αποτέλεσμα της διαφορετικής ερμηνείας που έδιδαν οι κήρυκες του Ευαγγελίου. Ο μεν απόστολος Πέτρος, ως εκ της εργασίας του στο κέντρο του Ιουδαϊσμού, μορφώθηκε μέσα σε μια νομική ατμόσφαιρα κι έτσι  δεν μπορούσε να κάνει το τολμηρό βήμα για την λύση του οχληρού ζητήματος της περιτομής, ενώ ο Παύλος, εργαζόμενος μεταξύ των εθνικών, είχε ευρύτερη αντίληψη περί της εν Χριστώ δικαιώσεως. 

Πολλοί, δυστυχώς, άρχισαν να σκανδαλίζονται. Οι ασθενέστεροι κατά την πίστη έπεσαν σε μια αβεβαιότητα, μη γνωρίζοντες τι να εκλέξουν, περιτομή ή ακροβυστία; Αφ’ ετέρου η διατήρηση της περιτομής κλόνιζε το κύρος του Βαπτίσματος, αλλά και τον εξιλαστήριο χαρακτήρα τη θυσίας του Σωτήρος Χριστού.

Οι σχολιαστές των λόγων του Ι. Χρυσοστόμου δεν διαβλέπουν  διαφωνία, ούτε καταλογίζουν στον Πέτρο κάποια έλλειψη. Δέχονται μια εικονική και σκηνοθετημένη, τρόπος του λέγει,  συζήτηση, με σκοπό των σωφρονισμό των Ιουδαϊζόντων.

Η επικρατούσε όμως γνώμη είναι υπέρ της διαφωνίας και αντιθέσεως γνωμών. Ο απόστολος Παύλος, άνθρωπος των αμέσων λύσεων, μίλησε με αυστηρή γλώσσα, προκειμένου να προληφθεί η επάνοδος «επί τα ασθενή και πτωχά στοιχεία» των διατάξεων του τυπικού νόμου (Γαλ. 4, 9). Ίσως να λύπησε την ευαίσθητη καρδιά του Πέτρου, αλλά υπεράνω όλων η αλήθεια.

Πέρασε πολύς καιρός από αυτό το επεισόδιο. Οι δυο απόστολοι συνέχισαν να εργάζονται χωριστά στον αγρό του Κυρίου, ως καλοί γεωργοί. Όπως οι υιοί του Ισραήλ σάλπισαν και την εβδόμη φορά κατέρρευσαν τα υπερήφανα τείχη, έτσι και με τους αποστόλους. Με την σάλπιγγα του Ευαγγελίου περιήλθαν ολόκληρο τον γνωστό κόσμο, γκρέμισαν τα είδωλα, νίκησαν  την πλάνη, την αμαρτία που έμοιαζαν τότε με τα ισχυρά φρούρια της Ιεριχούς.

Με πνευματικές κατακτήσεις κοσμοϊστορικής σημασίας, οι δυο γενναίοι σκαπανείς του Ευαγγελίου βρίσκονται στη δύση του βίου τους. Τότε γράφονται  και οι δύο καθολικές επιστολές του Πέτρου προς τους χριστιανούς της διασποράς της Μ. Ασίας. Η δεύτερη επιστολή ιδιαιτέρως μας δίδει κάποια ιδέα των αισθημάτων που έτρεφε προς τον απόστολο των εθνών Παύλο.

Γράφοντας προς αυτούς, δίδει πολύτιμες υποθήκες «καθώς και ο αγαπητός ημών αδελφός Παύλος κατά την αυτῷ δοθείσαν σοφίαν έγραψε υμίν» (Β΄ Πέτρου 3,15).

Κανένα ίχνος ψυχρότητας δεν συναντούμε εδώ. Το επεισόδιο λησμονήθηκε και τάφηκε. Αν και ήταν  δριμεία η παρατήρηση του Παύλου, όμως κανένα νέφος δυσαρέσκειας δεν σκέπασε την ψυχή του Πέτρου. Μάλλον εκ των υστέρων θα τον δικαίωσε.

***

Η πρώτη σκέψη που θα κάνουμε, όταν μας γίνεται μια παρατήρηση είναι ν’ ανακρίνουμε ήρεμα τον εαυτό μας. Όχι να θυμώνουμε και να νομίζουμε μειωμένο το γόητρό μας. Ούτε να επιχειρούμε με εξεζητημένη απάντηση ν’ απορρίψουμε τη μομφή, την οποία κατά βάθος συναισθανόμαστε ότι είναι ορθή. 

Ανώτερος από μνησικακία και εμπάθεια, ο Πέτρος, αποκαλεί τον επιτιμητή του «αγαπητόν αδελφόν». Αυτές οι σύντομες λέξεις φανερώνουν εν πρώτοις τι εξαίσιος άνθρωπος ήταν ο Πέτρος. Είναι σίγουρο πως θα είχε διαβάσει όλες τις επιστολές του Παύλου. Όχι  από περιέργεια, αλλά από βαθύ ενδιαφέρον και εκτίμηση, από δίψα και φιλομάθεια να διδαχθεί και να ωφεληθεί από τη σοφία του.

Δεν αισθανότανε ο Πέτρος φθόνο βλέποντας στις επιστολές την ιδιαίτερη χάρη του Θεού πάνω σ’ αυτόν και την καρποφόρο δράση του Πρωτοπόρου τούτου εργάτη του Ευαγγελίου.  Δεν είχε την ιδέα ότι ήταν ο πρώτος και ύπατος, όπως άδικα επιμένει ο Ρωμαιοκαθολικισμός. Δεν έδειχνε περιφρόνηση προς τις παυλικές επιστολές, σαν να μην τις έχει ανάγκη, αλλά αντιθέτως τι δεχότανε ως ευλογία Θεού. Εκτιμούσε βαθύτατα τον Παύλο, διότι συνέγραψε «κατά την αυτῷ δοθείσαν σοφίαν».

Θα φρόντισε εγκαίρως να τις βρεί. Ίσως να ήταν εκ των πρώτων αναγνωστών. Τις μελέτησε με προσοχή και προσευχή. Όχι με διάθεση κριτική, να βρει κάτι μεμπτό και να το εκμεταλλευτεί, όπως θα έκαμαν σήμερα οι περισσότεροι. Τις μελετούσε ως λόγο Θεού. Διότι καλά γνώριζε ότι δεν είχε μόνο αυτός το μονοπώλιο της αλήθειας και της αποκαλύψεως, αλλά όλοι οι Απόστολοι ήσαν θεόπνευστοι, ως παραπόταμοι πηγάζοντες από τον ένα μεγάλο Ποταμό της αστείρευτης αλήθειας.  

Καλεί τον Παύλο με το συγκινητικό και ιερό επίθετο «αγαπητός αδελφός». Τον ονομάζει αδελφό, όχι υπό την έννοια του απλού χριστιανού (Α΄ Θεσσαλ. 5,27), αλλά ως ισότιμο συνεργάτη στο αυτό έργο και κάτω από την ευλογία του αυτού Κυρίου. Ο Πέτρος  με ταπείνωση άκουσε τον καυστικό έλεγχο. Δεν σκέφθηκε ότι ήταν πρώτος κατά την κλήση, ότι ακολούθησε επι τριετία τον Διδάσκαλο, και ότι άκουσε το «συ εί Πέτρος και επί ταύτη τη Πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν», ώστε να κυνηγά πρωτεία.

Μας συγκινεί ο Πέτρος με τα άγια αισθήματά του, την ταπεινοφροσύνη του. Και οι δύο Απόστολοι αποτελούσαν δυο κλάδους ή κλήματα στην ρίζα της ίδιας Αμπέλου. Ήταν τόσο στενά συνδεδεμένοι και τόση βαθειά ήταν η αγάπη που έτρεφε ο ένας για τον άλλο, ώστε ουδεμία διαφορά να μην μπορεί να σπάσει τους δεσμούς τους.

Να δύο υπέροχοι άνδρες πως αντιμετώπισαν μια διαφωνία. Την έβλεπαν με τον φακό της εν Χριστώ αγάπης και γι’ αυτό και σέβεται ο ένας τον άλλον. Πόσο θα χάρηκε ο Παύλος όταν διάβασε την επιστολή του Πέτρου και πόσο θα ευχαρίστησαν και οι δύο τον Κύριο για την αμοιβαιότητα της αγάπης και της εκτιμήσεως!

Αυτοί οι λόγοι θα παραμένουν θησαυρός ανεξάντλητος προς διδασκαλία. Εδώ θα σκορπίζεται η χαρά μεν και ανακούφιση και παρηγορία για τους ομόψυχους  συνεργαζόμενους πιστούς, έλεγχος δε για τους πείσμονες  και εμπαθείς χαρακτήρες, που δεν έχουν το ήπιο και ταπεινό πνεύμα του Πέτρου.

Έως ότου ανέλθουμε στον ουρανό είναι αδύνατο να μην έχουμε διαφορές αντιλήψεων και ιδεών. Τούτο δεν μειώνει την ενότητα της πίστεως και της αγάπης.  Ο Χριστός ενώ θέλει να τον ακολουθούμε πιστά, δεν θέλει να παύσουμε να έχουμε ατομικότητα και προσωπική γνώμη. Πολλές φορές υπέβαλλε στους μαθητές του διάφορα ερωτήματα ακριβώς για να ακονίσουν την κρίση και την αντίληψή  τους.

Σε κάθε περίπτωση, επομένως, κατά την οποία διατυπώνονται  γνώμες αντίθετες, δεν θα αγανακτούμε, ούτε με περιφρόνηση θα τις απορρίπτουμε. Θα τις συζητούμε με πνεύμα αγάπης και σεβασμού προς την ελευθερία του λόγου, χωρίς φανατισμό και ερεθισμό. Τούτο επιβάλλει η χριστιανική συμπεριφορά. Και αυτός  είναι ο καλύτερος τρόπος να καταστήσουμε τη γνώμη μας σεβαστή και να διαδώσουμε την αλήθεια.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.